Burn-out, we horen en lezen er steeds meer over. En dat niet alleen: volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek is het aantal werknemers met burn-outklachten een stuk toegenomen ten opzichte van een aantal jaar geleden. Hoe komt het toch dat steeds meer werkende mensen zich opgebrand voelen? En wat doen we eraan?
In 2010 kampte dertien procent van de Nederlandse beroepsbevolking met een burn-out, tegenover elf procent in 2007. Dat zijn bijna veertienduizend mensen meer. Hoogopgeleiden voelen zich vaker opgebrand dan lager opgeleiden. Van alle 15- tot 25-jarigen heeft een op de tien te maken met burn-outklachten, bij de 25-plussers gaat het om ruim een op de zeven werknemers. De bedrijfstakken waar burn-outklachten het meest voorkomen zijn het onderwijs, de industrie en de zakelijke dienstverlening.
Vooroordelen
Over burn-out is veel informatie te vinden. Toch weet niemand wat een burn-out nou precies is. Over de definitie van een burn-out, de oorzaken en de manier van behandelen zijn onderzoekers het nog niet eens. Dat is ook een van de redenen dat veel mensen een burn-out afdoen als ‘modegril’ of ‘aanstellerij’. Maar onderzoek laat zien dat burn-outpatiënten vaak juist mensen zijn met 200% inzet, vol energie en een grote betrokkenheid bij het werk.
Oorzaken
Het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB) vermoedt dat de economische crisis een van de belangrijkste oorzaken is van de stijging van het aantal mensen met een burn-out: meer baanonzekerheid en dus stress. Ook worden meldingen van burn-out steeds beter geregistreerd. Andere oorzaken die door deskundigen genoemd worden zijn:
– een hogere werkdruk en het feit dat mensen zich door e-mail en mobiele telefoons steeds moeilijker los kunnen maken van hun werk;
– de arbeidsbelasting is de laatste jaren verschoven van fysiek naar mentaal;
– mensen moeten in hun werk steeds meer met anderen samenwerken, waardoor er een groter beroep op de sociale vaardigheden wordt gedaan;
– de druk om succesvol te zijn wordt steeds hoger. Status en waardering zijn erg belangrijk geworden. Carrièremogelijkheden worden door hoogopgeleiden vaker vertaald naar verplichtingen.
Ziekmakende organisaties
Medicus Maurice de Valk heeft onderzoek gedaan naar de toename van burn-out-gevallen in het bedrijfsleven. Hij had hierbij twee uitgangspunten:
– we leven niet om te werken maar we werken om te leven. Mensen zijn menselijke wezens met lichaam en geest, human beings. Als human beings zijn mensen in staat tot betere en duurzame bedrijfsresultaten
– managers zien hun mensen vaak als human doings, als een productiefactor op het doe-niveau.
De Valk stelt dat een slecht organisatiebeleid in hoge mate een burn-out in de hand kan werken en ertoe kan leiden dat professionals afhaken. Zo’n beleid ziet het welzijn van de mensen niet als prioriteit en draagt niet bij aan arbeidsvreugde, inspiratie, zingeving en commitment van het personeel. Mensen gaan hun werk als zinloos ervaren en vallen zo in een stresssituatie. Hij verklaart ook waarom vooral mensen in de zorgsector, het onderwijs en de dienstverlening de hoogste stressrisico’s lopen. Deze mensen hebben vaak een te hoge werkdruk en te hoge emotionele verwachtingen. Alles moet op tijd. Hun autonomie van handelen komt daardoor onder druk en dat leidt tot stress.
Preventie
Volgens voormalig directeur van het NCvB, Dick Spreeuwers, kunnen met name werkgevers in het midden- en kleinbedrijf meer aan preventie doen. Ook zou de arbeidsinspectie beter moeten controleren. “In Nederland krijgen werknemers die arbeidsongeschikt raken doorgaans geen schadevergoeding van hun werkgever. Daardoor ontbreekt voor werkgevers de prikkel om het echt te voorkomen. Dat moet veranderen.” Maurice de Valk stelt dat preventie van uitval door burn-out begint bij het aandacht hebben voor het hele menselijke wezen met zijn persoonlijke doelstellingen, waarden, overtuigingen en motivatie, die de balans in werk en leven kunnen waarborgen. Als ideaal noemt hij het ABC-model: ‘ Attention for the individual within de organization. The organization is showing its presence by Being there and Communicating.
Dit ideaal kunt u als werkgever vertalen naar concrete maatregelen om burn-out te voorkomen. En signaleert u stress bij uw medewerkers, laat ze niet ‘verdrinken’ door de andere kant op te kijken, maar kom ik actie!