Scheve schaats

De berichtgeving rond de deze zomer gekraakte datingsite Ashley Madison gaat nog even door. Ook in Nederland werden vreemdgangers geconfronteerd met de opvallende hack. Het openbaren van deze gevoelige persoonsgegevens heeft voor veel mensen confronterende gevolgen.

Waarom gaan mensen vreemd?

Als je naast je relatie een geheime relatie met een ander aangaat, of wanneer ontrouwe dronken uitspattingen vaker voorkomen, dan gaat er mogelijk iets niet goed. Wat drijft iemand er eigenlijk toe om ‘buiten de deur’ te gaan kijken? Redenen voor vreemdgaan die ik in mijn praktijk vaak hoor zijn: Sleur, onvervulde wensen, gemis van eigenschappen bij de ander, elkaar kwijt geraakt zijn door externe spanningen, of geen tijd meer voor elkaar maken.

Ook kan het zijn dat je je niet meer gezien voelt en graag weer de aandacht en spanning wilt die je in het begin voelde. Vaak zijn partners al lang samen of is er een stressor die ruimte maakt voor het denken aan een ander. Denk hierbij aan baanverlies, verhuizing, overlijden of ziekte van ouders, intensieve zorg voor kinderen, werkstress, ruzie met anderen.

Als je net verliefd bent komt het niet snel in je op dat je gevoelens kunt hebben voor een ander. Maar als de verliefdheid wegzakt en je weer om je heen kijkt kan die ene collega of die leuke vader op het schoolplein je ineens opvallen. Ik zie ook dat in relaties die al lang spelen, partners een andere groei doormaken en je elkaar daarin verliest. Dit kan op carrièregebied zijn, in persoonlijke ontwikkeling, of in wensen en behoeften. Eigen hobby’s bijvoorbeeld kunnen prima zijn, als er ook maar iets gemeenschappelijks blijft. Wanneer dat verdwijnt ontstaat er ruimte voor wat anders.

Commitment of intimiteit

Ik denk dat wat er aan overspel ten grondslag ligt niet zozeer verschilt tussen mannen en vrouwen, maar meer tussen typen mensen. Het beeld heerst dat mannen over het algemeen vaker voor seks vreemdgaan en vrouwen uit aandachttekort of emotionele tekortkomingen. Toch zie ik in de praktijk dat er bij veel mannen ook een drijfveer zit om gemis op te vullen. Ik kan me voorstellen dat mannen in een onderzoek zeggen dat hun motief lustgedreven is. Het is waarschijnlijk minder stoer om te zeggen dat het om gemis gaat. Vrouwen durven dat denk ik beter te uiten.

Bij zowel mannen als vrouwen zie ik commitment vraagstukken. Sommige mensen kunnen er emotioneel minder betrokken in staan. Zij zien vreemdgaan als invulling geven aan iets wat ze thuis niet krijgen. Daarbij is een verschil tussen een ‘extra relatie’ hebben of ‘op datingniveau’ vreemdgaan voor intimiteit. Bij dat laatste zie je mannen ook naar de hoeren gaan en zowel mannen en vrouwen kunnen iemand oppikken in de kroeg of via bijvoorbeeld Tinder een seksdate hebben. Bij een relatie naast je eigen relatie vragen de meeste mensen zich ook af of deze relatie extra is of dat ze hun partner willen verlaten voor de ander.

De laatsten hebben vaker twijfels over de eigen relatie en kijken dus of het gras elders groener is. Toch zijn er ook veel mensen die een affaire hebben en intussen bij de eigen partner blijven. Met je eigen partner heb je je verleden en veiligheid. Als er kinderen zijn ziet niemand je kinderen zoals je eigen partner. Weggaan kost meer dan blijven met een andere relatie erbij. Ik hoor dan excuses als ‘ik ben een leukere partner met affaire, dus mijn partner heeft er alleen maar baat bij’. Dit is vooral om het naar zichzelf te verkopen denk ik.

Verbazing

Ook begrijp ik van veel mensen in de praktijk dat ze verbaasd zijn over hun overspel. Ze hadden het niet van zichzelf verwacht en kijken als het ware naar zichzelf alsof het een verhaal van een ander is. Ze realiseren zich: Als iemand mij een jaar geleden had gevraagd of ik dit kon had ik volmondig nee gezegd en nu kan ik het toch, hoe zit dat?

Schuldgevoel en angst

De meeste mensen die vreemdgaan zitten met schuldgevoelens. Vooral naar de eigen partner, maar ook naar kinderen, vrienden en de partner van de ander. Een interessante zienswijze vind ik dat als je vreemdgaat (ook al weet je partner het niet), je de ander er toch al mee kwetst. Gewoon omdat je aandacht te sterk verdeeld is. Voor veel vreemdgangers blijft het een dilemma. Je wilt je partner niet kwijt, maar je nieuwe liefde ook niet. Je kunt niet kiezen want het levert je beide iets heel anders op. Dus kies je niet.

Vaak is er naast schuldgevoel ook de angst dat het uitkomt. Er gebeurt veel waar de ander niets van weet. In het begin van een affaire zie je mensen gevaarlijke dingen doen met kans op ontdekking. Daarna verzinnen ze allerlei manieren om het geheim te houden. Bij sommige cliënten zie ik dat er ook een soort dubbelleven kan ontstaan. Een leven met de eigen partner en een ander leven met de affaire. Ik vind het bewonderenswaardig hoe creatief mensen zijn in zo’n situatie. Als we die energie anders zouden gebruiken zouden we tot een glorieuze economie kunnen komen.

foto credit:
Without Words – Boglarka Oti Creative Commons

Wel of niet opbiechten

Veel mensen kiezen niet voor opbiechten. Ik zie mensen gaan opbiechten als ze last krijgen van hun eigen bedrog en schuldgevoel. Ook als ze angst krijgen om de eigen partner te verliezen en hopen op vergeving. Of als ze gaan kiezen voor de nieuwe partner en de reden willen geven waarom ze vertrekken. Mensen biechten vaker op als ze zich in het nauw gedreven voelen en de leugen niet meer kunnen volhouden.

Pas als de partner die vreemdgaat echt beseft wat het de ander doet is er een reden om het niet meer te doen. Als je vreemdgaat is het volgens mij belangrijk dat je goed nagaat wat dit voor je partner betekent en wat het zegt over jullie relatie. Als je alleen aan jezelf denkt zal het vreemdgaan voortduren, denk je ook aan je partner maakt dat je wellicht bewuster van je gemis en kan je het gesprek hierover aangaan. Of je dan altijd moet vertellen dat je verliefd was of een geheime relatie had, vraag ik me af. Het maakt een ‘herstart’ mogelijk onnodig complex.

Grens tussen fantasie en actie

Een gedachte of fantasie kan onschuldig zijn en niets met je partner te maken hebben. Als jouw partner bijvoorbeeld actief op zoek gaat naar porno waarin hij iets zoekt wat hij bij jou niet krijgt, hoeft het geen probleem te zijn als er in de relationele partnerrelatie geen probleem is. De pornokijker wil meestal geen relatie met die pornoster, hij wil alleen even zijn geilheid kwijt en is in veel gevallen dol op jou als partner. Als hij nu zou fantaseren over jou verlaten en een vrouw wil zoeken met eigenschappen die jij niet hebt, dan voldoet je in zijn ogen niet meer en is er wel een probleem.

Als je een leuke man of vrouw ziet en daar nog eens over nadenkt, betekent dat nog niet dat je er actie op gaat ondernemen. Ik denk dat mensen liegen als ze zeggen dat ze nooit over een ander fantaseren. Blijft de fantasie echter steeds bij deze persoon en kom je in actie om te onderzoeken hoe ver die ander met jou wil gaan dan ga je een grens over. Emotioneel ga je dan al vreemd.

Open relatie

Ik denk dat er een selecte groep mensen is die echt een open relatie kan hebben. Zij hebben zoveel vertrouwen in elkaar en kunnen elkaar zoveel geven dat ze niet belanden in jaloezie. Dat is echter maar een heel klein groepje. De meeste mensen komen toch vast te zitten in jaloezie, gevoel van afwijzing, het idee tekort te schieten. Er zijn veel mensen die (zeker op het gebied van seksualiteit) onzekerheden hebben, die worden extra bloot gelegd als een partner ook intiem is met een ander.

Een stel wat ik er een keer over sprak gaf aan dat het hebben van seks met een ander nog niet zoveel pijn deed. De intimiteit, het delen van liefde met een ander zorgde voor de meeste pijn. Vaak voelt het als tekort schieten als je partner bij jou niet alles haalt. Je voelt je afgewezen. Zeker als het stiekem gebeurt voelt het bedrog ook als een afwijzing. Het bedrog zelf is vaak nog kwalijker dan het vreemdgaan op zich. Het bedrog zet het thema veiligheid en eerlijkheid op losse schroeven. Waar je er aan het begin van je relatie op rekent dat je respect krijgt, krijg je dat dan niet meer.