Adhd’ers hebben een afwijkend functioneren van de hersenen. Bij het vaststellen van adhd zoekt een hulpverlener naar problemen op medisch gebied, in sociale omgeving, ontwikkeling, erfelijke aanleg en schoolprestaties. Regelmatig blijkt dat adhd niet op zichzelf staat en dat mensen met adhd in veel gevallen ook bijkomende aandoeningen hebben. Dit heeft gevolgen voor diagnose en behandeling.
Bij kinderen met adhd is de combinatie met andere aandoeningen al geruime tijd een bekend fenomeen. In het boek Adhd: En nu? legt Rob Rodrigues Pereira uit dat adhd bij kinderen maar in 30% van de gevallen helemaal op zichzelf staat. Kinderen met adhd hebben er vaak een ander probleem bij en in 60% van de gevallen zelfs twee. De bijkomende aandoeningen waar Pereira op doelt heten in vakjargon comorbiditeiten en zijn net als adhd licht, matig, of ernstig van aard. Vaak zijn ze evenals adhd erfelijk. De comorbiditeiten bij kinderen met adhd die in het boek genoemd en afzonderlijk besproken worden zijn: dyscalculie/dyslexie/NLD, motorische stoornissen, oppositionele gedragsstoornisen, angststoornissen, autisme/Asperger/PDD/NOS, gedragsstoornissen, tics, depressies.
De diagnostiek die hulpverleners voor kinderen toepassen geldt niet zomaar voor volwassenen, zo benadrukt Pereira in het boek en ook op de website van Spreekuur thuis. Van de kinderen met adhd groeit 30% procent helemaal over de symptomen heen. Een andere 30% procent ziet met de jaren de lastige symptomen verdwijnen en kan deze als volwassene goed hanteren, onder meer door het aanbrengen van structuur in het dagelijks leven. Dikwijls komen deze patiënten er pas later achter dat zij adhd hebben of hebben gehad. De derde groep van ongeveer 30% procent van de kinderen met adhd houdt er last van op volwassen leeftijd.
Pereira schrijft dat ‘als we ervan uitgaan dat één procent van de tien miljoen volwassen Nederlanders last heeft van verschijnselen van adhd, we dan dus praten over ongeveer 100.000 mensen, waarvan nog maar een deel weet dat zij een stoornis heeft. De rest weet dit nog niet en heeft last van een aantal verschijnselen waarmee zij in de loop van de tijd geprobeerd hebben te leren leven’. Volgens Pereira gaat dit lang niet altijd goed.
Photo Credit:
Chandrika221
Flickr Creative Commons
Hij legt uit dat bij volwassen de symptomen zich geleidelijk ontwikkelen. Waar onder kinderen met adhd bijvoorbeeld motorische storingen vaak duidelijk waarneembaar zijn, zit volgens Pereira bij volwassenen de onrust in veel gevallen juist van binnen, in de vorm van chaos in het hoofd. Als uitingen hiervan noemt hij onder andere stemmingswisselingen, woedeuitbarstingen, problemen met organisatie, relaties, werk en verslaving.
Een bevestiging van laatstgenoemde problematiek in relatie tot adhd verscheen onlangs weer in de actualiteit. Eind oktober van dit jaar publiceerde de Volkskrant een bericht met de kop ‘Adhd’ers lopen meer kans op verslaving’. Het artikel gaat over een internationaal onderzoek waarop Trimbos-onderzoeker Geurt van de Glind promoveerde aan de Universiteit van Amsterdam. Uit het onderzoek komt naar voren dat mensen met adhd een groter risico lopen om verslaafd te raken aan drugs of alcohol dan mensen zonder deze gedragsstoornis.
In het artikel valt verder te lezen dat driekwart van de verslaafden met adhd ook andere psychische stoornissen heeft. Als voorbeelden worden onder meer depressie, borderline en antisociale stoornis genoemd. Onderzoeker Van de Glind wijst erop dat ‘bij de meesten nooit diagnostisch is vastgesteld dat ze adhd hebben’.
Dit laatste is zoals we eerder van Pereira begrepen niet alleen het geval bij verslaafden met adhd. Vaak komen volwassenen bij een hulpverlener voor hele andere problemen en wordt pas na verder onderzoek ook adhd als diagnose gesteld. Door de overlap van sommige symptomen is de diagnose vaak moeilijk. Ook de behandeling is bij de aanwezigheid van comorbiditeiten ingewikkelder. Zo kan bijvoorbeeld in geval van een angststoornis in combinatie met adhd methylfenidaat (hoofdbestanddeel van het veelgebruikte Ritalin) wel helpen tegen de adhd, maar juist averechts werken op de angststoornis. In deze gevallen wordt vaak eerst de angststoornis aangepakt. Dit is natuurlijk slechts één voorbeeld van wat een hulpverlener kan tegenkomen bij adhd in combinatie met een andere aandoening. Het onderzoek naar adhd in het algemeen en adhd en comorbiditeiten in het bijzonder zal voorlopig nog wel even doorgaan.
Zie ook de volgende links:
http://www.adhdnetwerk.nl/ADHD.aspx?id=493&idam=22
http://www.childmind.org/en/posts/articles/2013-4-9-most-common-misdiagnoses-children