Nu werkend Nederland massaal uitklokt voor het weekend, wil ik graag nog even stil staan bij de Week van de Werkstress. Want ondanks de tendens dat zowat ieder onderwerp tegenwoordig zijn eigen themaweek heeft, vind ik het goed dat werkstress hierdoor de afgelopen week nog eens extra op de kaart is gezet.
Herkennen
Heel simpel gezegd is werkstress: stress die komt door je werk. Stress heeft meestal een negatieve bijklank, terwijl het op zich niet zo negatief is. Je hebt een bepaalde mate van stress nodig om tot optimaal functioneren te komen, zo laat de stress curve zien. Als je te weinig uitdaging hebt of overprikkeld bent in de taken en hoeveelheid werk die je moet doen kan er de verkeerde stress ontstaan. Houd je dit lang genoeg vol, dan kun je burn-out klachten ontwikkelen. Je raakt letterlijk opgebrand.
Werkstress kun je herkennen aan klagen, verminderd werkplezier, minder optimaal functioneren, onzekerheid, vermoeidheid, geen zin meer hebben, uitstelgedrag, prikkelbaarheid, vaker ziekmelden, fouten maken, kantjes eraf lopen, geen energie meer krijgen van je werk, ergernissen, verminderd trots zijn, in je privé tijd ook geen energie meer hebben, slaapproblemen, piekeren, tegen zaken op zien.
Bij het waarnemen van dit soort symptomen is niet altijd meteen te onderscheiden of het om werkstress gaat. De genoemde symptomen passen bijvoorbeeld ook bij een depressie. Vaak merk ik dat mensen zelf wel weten of het alleen gericht is op werk of dat het ook gebieden raakt zoals bijvoorbeeld ouderschap, vriendschap of hobby’s. Als men zich thuis of elders nog wel goed kan ontspannen en goed voelen maar op het werk niet, dan is de kans groot dat het werkgerelateerd is.
Gevoeligheid
Over het algemeen laten mensen die een gevoeligheid hebben voor angst, depressie en stress hun spanningen minder goed afvloeien. Ze zijn vaak op meerdere fronten vatbaarder voor psychische klachten. Mensen die wel goed spanningen kunnen laten afvloeien door afleiding te zoeken, los te laten of zich te uiten hebben minder vaak last van stress.
Bij een goede stresshantering weet je waar je persoonlijke kracht ligt en hoe jij die kracht inzet om tot optimaal functioneren te komen. Je daagt jezelf genoeg uit. Ook weet je waar je grenzen liggen en wat je nodig hebt om je energie te herstellen. Je weet dus hoe je in de stress curve je eigen energie en kwaliteiten optimaal benut. En wanneer je er hulp bij nodig hebt en durf je dat ook te vragen.
Fotocredit:
Stress – bottled_void
Flickr Creative Commons
Aanpakken
Bij zo’n 30 tot 40% van mijn cliënten komen thema’s als stresshantering, keuzestress, overprikkeling, onzekerheid en piekeren als thema in één of meerdere sessies aan bod. Soms komen mensen in het bijzonder omdat ze weer optimaal willen functioneren of omdat ze vooral blij willen zijn met wat ze doen en niet wat ze van zichzelf nog moeten doen.
In mijn praktijk gaan de specifiek arbeidsgerelateerde cases over keuzes maken, carrièreswitches, motivatie en passie. Het zijn loopbaanvragen; doe ik wel de juiste dingen, benut ik mijn kwaliteiten, heb ik een goede stresshantering, doe ik waar ik goed in ben en vind ik dat ook leuk en inspirerend? Tijdens de sessies besteden we aandacht aan communicatie, (weer) optimaal leren functioneren en voorkomen van uitval door overspanningsklachten.
In een werkgerelateerd traject start ik met een intake en stellen we aan de hand van de intake samen doelen op. Deze overleg ik ook met de werkgever. Vervolgens hebben we een aantal sessies. Halverwege en aan het eind van een traject evalueren we met werkgever en/of bedrijfsarts of we op de goede weg zijn en of we de doelen halen. Bij de laatste evaluatie krijgen werkgever en werknemer adviezen hoe ze de ingeslagen weg verder vorm kunnen geven om optimaal functioneren te behouden.
Methoden om werkstress aan te pakken zijn rust (bij grote uitputting), op het werk meer de krenten uit de pap kunnen halen, tijdelijk deadlines en druk verminderen, krachten weer leren zien en benutten, ontspanning, stresshantering, keuzes durven maken, leren loslaten, trots en tevredenheid weer zien. Ik vind het ook belangrijk om te kijken of er een match is in werkzaamheden en persoonlijkheid. Soms ‘past het gewoon niet’ en als je dan koste wat kost terug wilt keren na bijvoorbeeld een burn-out, begin je aan een nieuwe uitputtingsslag.
Voorkomen
In de vernieuwde Arbowet die ingaat in 2017 staat preventie hoog op de agenda. Wat mij betreft gaat het in dat licht over het benutten van krachten en potentie in plaats van in de voortdurende beoordelingen te blijven steken, die gaan over wat beter moet of wat verkeerd gaat. Mensen komen in flow als je ze aanspreekt op hun kracht, karakter en inspanning en niet als je ze aanspreekt op hun falen of tekortkomingen. Op die manier motiveert en inspireert het niet om te werken en te veranderen of een stapje extra te doen. Dat bereik je eerder als er een beloning tegenover staat van waardering en erkenning.
Werkgever en werknemer hebben samen de verantwoordelijkheid om hiermee aan de slag te gaan. Dus: Mag het besproken worden? Wordt er niet te veel naar elkaar gewezen in waar het probleem ligt? Worden we niet teveel overladen met prikkels tijdens ons werk (kantoortuinen, projecten naast elkaar, concurrentie boven samenwerken, druk van social media, telefoon en mail)? Denken we niet alleen in korte termijn oplossingen, maar ook in strategiëen om niet alleen nu de druk van de ketel te halen maar juist ook op langere termijn?
Verder ligt naar mijn idee de focus nog te veel op geld, doelen en resultaat in plaats van op werkplezier, identiteit, gezondheid en duurzame inzetbaarheid van de medewerker. Mensen voelen zich steeds vaker een nummer in de organisatie en worden beoordeeld op hun prestaties en resultaten. Beoordeling op inzet, doorzettingsvermogen en creativiteit zou veel meer tot werkplezier, motivatie en flow kunnen leiden. De positieve psychologie stelt bijvoorbeeld dat tegenover elke vorm van kritiek of negatieve feedback minimaal drie positieve opmerkingen moeten staan wil iemand in flow terecht kunnen komen en wil je dus het potentieel uit medewerkers kunnen halen.
Verandering
Wanneer de ‘vreters’ zo groot zijn dat ze de ‘gevers’ overstijgen en je binnen je beïnvloedbare mogelijkheden (zie ook 7 eigenschappen van Covey) geen kans ziet om er iets aan te veranderen, is het wellicht tijd om op te stappen. Ook als je geen erkenning krijgt voor je werkstress, je kernwaarden geen ruimte krijgen, je onder je presteren zit of je voortdurend op je tenen moet lopen, of als er een mismatch is tussen jouw wensen en behoeften en wat een werkgever je kan bieden, kan het tijd worden om op te zeggen.
Daarbij is het altijd goed om nog te kijken wat er wel mogelijk is en niet zomaar weg te gaan. De vraag blijft of de ideale baan bestaat. Wellicht heb je zelf ook invloed om er nog wat van te maken en wil je werkgever graag je kwaliteiten en je krachten benutten. Maak het dus vooral bespreekbaar voordat je besluit weg te vertrekken.
Nieuwe stap
Je passie is niet altijd ook iets waar je goed in bent, dus of je daarin een baan kunt vinden is de vraag. Wanneer je houdt van tuinieren betekent het nog niet dat je ook andermans tuinen mooi wilt maken. Als je houdt van schilderen wil je misschien nog niet in opdracht werken. Als je van je hobby je werk maakt kan het bovendien ineens ‘gewoon’ werk worden met de daarbij horende druk en verplichtingen.
Zoek dus ook een combi van je krachten en kwaliteiten en kijk of je je passie daarbij kunt gebruiken. Deze vragenlijst kan dat helder maken. Het is goed om te onderzoeken waar je passie over gaat en dan in stapjes te bekijken tot hoever je kunt komen en wat aansluit bij je kunnen. Je passie zomaar laten varen kan jammer zijn.
Zingeving en voor jou belangrijke waarden in leven en werk zijn handig om mee te nemen in je keuzes. Als je samenwerken belangrijk vindt en je baan is solistisch, dan mis je iets essentieels. Wanneer je idealen hebt die je werkgever onzinnig vindt ook. Als je als werknemer niet achter de missie of visie staat van een bedrijf, ze leveren een product waar je niets mee hebt of je kernwaarden passen niet bij de cultuur dan kun je niet trots zijn op je werkgever. Het is belangrijk om voor jouw belangrijke waarden (bijvoorbeeld samenwerken, waardering, resultaten boeken, vrijheid) terug te vinden in je werk.
Meer over dit onderwerp:
https://www.arbounie.nl/nieuws/werkdruk-en-toch-fluitend-naar-je-werk-gaan
https://www.rendement.nl/nieuws/id14366-deze-week-is-de-week-van-de-werkstress.html