Rond het begin van dit jaar zat een goede bekende nogal vast in de sleur van zijn werk. Hij was hierdoor minder gemotiveerd, zag er tegen op om aan de slag te gaan en begon zich vragen te stellen als ‘Is dit het nou?’ en ‘Wil ik dit nog jaren blijven doen?’ Ik vroeg hem: ‘Waarom benader je het zo serieus?’
Intrinsieke motivatie
In de kern ging het over motivatie, de wil om iets te doen. Hoe meer intrinsiek je motivatie is, hoe meer je in beweging blijft. Bij extrinsieke motivatie hebben we steeds opnieuw een slinger van buitenaf nodig om in beweging te komen. Wat uit jezelf komt, geeft meer vreugde. Plezier in je werk, of arbeidsvreugde, maakt dat je meer uit jezelf haalt en dat je je kwaliteiten benut. Als dat niet lukt loopt je batterij langzaam leeg en word je ongelukkiger. Het kan leiden tot onzekerheid, angst, somberheid, vermoeidheid en andere lichamelijke klachten horende bij een burn-out.
Vaak ontstaat de behoefte om je werk anders in te vullen doordat je onvrede voelt over hoe het gaat. Ook kan een beoordeling of functioneringsgesprek waarin wordt gevraagd naar je volgende stappen je aan het denken zetten over wat je precies wilt en hoe tevreden je bent. De behoefte om iets te veranderen kan zowel over vorm als inhoud gaan. We denken na over wat we leuk vinden, of het past bij ons talent, maar ook of we het kunnen combineren met dingen als gezin, vrije tijd en vrienden. We kunnen bijvoorbeeld 24 uur per dag bereikbaar zijn voor het werk, maar willen we dat?
Foto credit: Hold All My Calls – Matt Reinbold
Flickr Creative Commons
Sleur
Als je sleur op je werk ervaart kan het goed zijn om jezelf te bevrijden uit de patronen waarin je bent vastgeroest. Omdat ons brein al genoeg uren maakt, willen we het liefst een aantal zaken ‘automatiseren’. Zo denken we bijvoorbeeld niet na over welke alternatieve route we naar ons werk kunnen nemen. We nemen altijd dezelfde route en raken daar dus geen onnodige breincapaciteit en energie aan kwijt.
Dat is opzich prima, maar gewoontegedrag is niet altijd wenselijk. Het kan onbewust tot verveling en sleur leiden. Je ziet bijvoorbeeld dat mensen op hun werk altijd op dezelfde plek gaan zitten, iedere dag vijf bakken mediumsterke koffie drinken en braaf bij elke vergadering aanschuiven. Ze vragen zich niet af of het allemaal wel een meerwaarde heeft.
Voor de meeste mensen is het goed om zich af en toe even bewust te worden van de routines en ingesleten patronen. Gebeurt alles nog goed, of kan het met nieuwe kennis handiger, slimmer of fijner? En wil je het überhaupt nog doen op deze manier of is het tijd voor opnieuw durven en kunnen kiezen? Door dingen te doen die bij je kracht en talent liggen en die bij je waarden passen (dat wat je belangrijk vindt) krijg je er plezier in en kom je het beste tot zijn recht.
Keuzes maken
Sommige mensen maken keuzes op basis van bijvoorbeeld materiële waarden (veel geld verdienen) of gewoonte (dat werk deed mijn vader ook). Dat is meestal niet intrinsiek ingegeven en vraagt meer zoeken naar wat van jou is. Zeker mensen die hebben geleerd zich aan te passen vinden het lastiger om hun eigen stuk te ontdekken. Soms is daarvoor hulp nodig en moet je eerst uitpluizen welke keuzes je hebt gemaakt op basis van welke waarden. Als je goed zoekt kun je die juiste combinatie bij iedereen vinden.
Talent benutten
Een werkgever kan hierin veel betekenen door mensen in te zetten op talent, teams goed te laten samenwerken vanuit ieder zijn kracht en daar blijvend aandacht voor te hebben. Van fouten leer je, maar van successen leer je meer. Ook andermans successen zijn leerzaam dus dat kan een mooie manier zijn om in vergaderingen van elkaar te leren en elkaar te leren benutten in talent.
Mensen die goed autonoom kunnen handelen halen in hun eentje veel uit zichzelf. Echter de uitspraak vele handen maken licht werk is er niet voor niets. 1+1=3 geldt vaak voor elkaars talent benutten en samen meer maken. Het is daarbij vooral belangrijk dat je juist het talent aanspreekt en niet in elkaars allergie gaat zitten (kernkwadranten van Ofman).
In onze prestatiegerichte maatschappij moeten we vooral scoren. Doelen en targets zijn handig om ergens naar toe te werken, maar het liefst laat je die zoveel mogelijk door de medewerker zelf maken en stuur je als werkgever bij of vraag je hoe deze doelen zich verhouden tot de doelen/visie/missie van het bedrijf. Naar mijn idee ligt op gebied van vrijheid een kans om mensen (zeker hoogopgeleiden) zelf verantwoordelijkheid te laten nemen om hun werk in te delen (start- en einde werktijd, uren anders plannen, taken doen vanuit talent etc.) en dat vooral te monitoren en coachen in plaats van controleren en sturen.
Plezier
Zoals gezegd is plezier in je werk erg belangrijk. Daarbij is lol maken echter niet de enige waarde. Kantoorhumor op zijn tijd is belangrijk, maar we kunnen ons niet heel de dag gedragen als een medewerker uit Debiteuren Crediteuren of The Office. De boodschap van deze series zit denk ik ook vooral in de vastgeroestheid, sleur en demotivatie van de medewerkers. De productiviteit is erbarmelijk laag in dit soort situaties. Naast een gepaste dosis ‘banale’ lol zit plezier op het werk ook in wat je goed kunt en dat inzetten. Juist energie uit efficiëntie, samen bouwen en iets volbrengen geeft ook voldoening.
Op de werkvloer zijn nieuwelingen of mensen die graag veranderen en uitdaging zoeken degenen die een team alert en dynamisch houden. Al kan dat voor de structuurbeesten en conservatieven onrust geven, want die het willen het meestal graag het bij het gewone houden. Juist die verschillende soorten mensen elkaar laten afremmen en enthousiasmeren kan een team in een goede flow brengen.
Als je eenmaal in een positieve flow zit sta je ook meer open voor inspiratie. Dat ontstaat door je te laten verrassen en je te verwonderen over dingen. Je kijkt als het ware als een nieuwsgierige wetenschapper of als een leergierig kind de wereld in. Er zijn tegenwoordig allerlei manieren om op een out-of-the-box manier inspiratie en energie te krijgen en om ingesleten gewoontes te doorbreken.
Foto credit: Office Plants v2.0 – Dennis van Zuijlekom
Flickr Creative Commons
Patronen doorbreken
Een fijne collega van mij bijvoorbeeld is psychomotorisch therapeut en wordt steeds vaker door teams gevraagd om patronen te doorbreken. Hij doet dat met sport en spel en krijgt daarmee een hoop helder en in beweging. Ook organisaties als de Brown Paper Company en stromingen als Lean proberen in te spelen op anders naar materie leren kijken en dat toepassen. Zelfs het speelgoed Lego wordt tegenwoordig gebruikt als hulpmiddel om teams in een andere richting te krijgen.
Toen begin dit jaar de persoon uit de inleiding bij mij kwam met tekenen van sleur wilde ik hem wat los krijgen en zorgen dat hij zijn werksituatie wat minder serieus en zwaar bekeek. Ik adviseerde hem een boek te gebruiken wat goed aansluit op al het bovengenoemde. Het heet Dirty Desk Day en het is een grappig en luchtig doe-boek om vanuit inspiratie je werk anders in te vullen. Ik beweer niet dat het enkel door dit boek kwam, maar hij bloeide weer helemaal op. Door de zaken even los te laten leerde hij te voelen wat hij werkelijk wil en daar handelt hij nu ook naar.