Je hebt borderline, dus je bent gek

Mensen met borderline zijn manipulatief, leugenachtig, stellen zich aan en geven altijd anderen de schuld. Dat zijn een aantal opvattingen die vaak nog bestaan over mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS). Veel mensen weten er weinig vanaf, waardoor mensen met borderline zich vaak onbegrepen voelen. Wat is borderline nou echt en hoe ga je er mee om?

In Nederland zijn naar schatting 100.000 mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis. Misschien zijn het er meer, omdat de diagnose niet altijd gesteld wordt. Het meest kenmerkende van BPS is een patroon van sterke wisselingen in stemmingen, gedachten en gedrag.

Symptomen

Er zijn 9 criteria opgesteld waarmee de diagnose ‘borderline’ gesteld kan worden. Mensen met borderline voldoen aan tenminste 5 van die criteria:

1. Extreme verlatingsangst;
2. Een patroon van instabiele en intense relaties met anderen. Iemand is of helemaal geweldig, of compleet waardeloos;
3. Identiteitsstoornis: een aanhoudend wisselend zelfbeeld of zelfgevoel;
4. Buitengewoon impulsief met negatieve gevolgen voor zichzelf (zoals geldverspilling, veel wisselende seksuele contacten, middelenmisbruik, roekeloos rijgedrag of vreetbuien);
5. Suïcidale neigingen, dreigingen of zelfverwonding;
6. Sterk wisselende stemmingen (meestal van korte duur);
7. Een chronisch gevoel van leegte;
8. Intense woedeaanvallen of moeite boosheid te beheersen;
9. Voorbijgaande, aan stress gebonden paranoïde ideeën of ernstige dissociatieve verschijnselen.

Onbegrip

Er is van alles over borderline te vinden op internet, maar meestal gaat dat niet verder dan een opsomming van de symptomen. Voor de omgeving kan het omgaan met iemand met borderline moeilijk en vermoeiend zijn. Mensen met borderline doen vaak een groot beroep op hun omgeving, van claimend gedrag naar plotselinge afwijzing, emotionele uitbarstingen en impulsief gedrag. Daardoor is het voor de omgeving moeilijk om met een persoon met borderline om te gaan, en voelen mensen met borderline zich vaak onbegrepen. Want waarom doet ‘de borderliner’ nou zoals hij/zij doet?

Geen keuze maar onvermogen

Borderline heeft nog steeds een slechte naam onder professionals en de rest van de wereld, en er bestaan nog steeds heel wat misvattingen over. Wordt schizofrenie bijvoorbeeld wel gezien als iets wat je overkomt, mensen met borderline worden vaak gezien als lastpak, iemand die claimt en mensen tegen elkaar uitspeelt. En dat terwijl borderline geen keuze is maar een onvermogen. Mensen met borderline hebben vaak al een hekel aan zichzelf, als de rest van de wereld ook zo naar ze kijkt, voelen ze zich nog meer onbegrepen en afgewezen.

Geen ‘borderliner’ is hetzelfde

De ‘borderliner’ bestaat niet. Geen twee borderline-patiënten zijn namelijk hetzelfde. Er zijn verschillende gradaties, van zeer leefbaar tot zeer heftig, en ook niet iedereen vertoont dezelfde symptomen. Kortom: iedereen persoon met borderline is anders. Net als ieder ander mens hebben zij een eigen persoonlijkheid en hun eigen talenten. Net als bij mensen zonder persoonlijkheidsstoornis, vind je ook onder mensen met borderline extraverte en introverte mensen.

Achter de ziekte zit een mens

Daarnaast moeten we niet vergeten dat mensen met borderline ook gewoon mensen zijn. Hoewel omgaan met mensen met borderline erg lastig kan zijn, hebben ook zij net als ieder ander behoefte aan menselijk contact en aandacht. Misschien nog wel meer dan anderen, omdat mensen met borderline vaak een leegte van binnen voelen. Veel mensen, ook hulpverleners, denken nog steeds dat ze een gepaste afstand moeten houden van mensen met borderline, terwijl veel ‘borderliners’ aangeven dat ze juist iemand nodig hebben die naast ze blijft staan, ook op moeilijke momenten.

Omgaan met borderline

Borderline niet makkelijk, niet voor degene met borderline en niet voor de omgeving. Borderline is een complexe stoornis, waarvoor geen kant-en-klare handleiding bestaat. Maar mede door onwetendheid en stigmatisering zien veel mensen borderline als een synoniem voor “moeilijke mensen”. Mensen met borderline voelen zich daardoor vaak onbegrepen. Ook zij willen gezien worden als volwaardig mens, met ook leuke eigenschappen, een eigen karakter en behoeften net als ieder ander.

Een aantal tips hoe om te gaan met iemand met borderline.