Onlangs las ik een artikel over de onvrede rond de komst van azc’s en de bedreigingen aan politici die daaruit voortvloeiden. Waarom bedreigen mensen elkaar in dit soort gevallen? Welke soorten bedreiging zijn er zoal en wat doet bedreiging met mensen? Is de impact ervan voor iedereen anders?
Bedreigingen zijn er in vele soorten en maten. Ze kunnen direct aan jou gericht zijn, aan de groep waar je bij hoort of aan mensen die je liefhebt. Sommige bedreigingen zijn anoniem. Sommige komen van mensen die je kent van je werk, de sportclub of zelfs uit je eigen familie. Andere bedreigingen zijn indirecter en hebben niet speciaal met jou te maken, zoals de dreiging van terrorisme of natuurrampen. Toch kun je ook daar angst van voelen. Over het algemeen is er naar mijn idee een verschil tussen daadwerkelijk bedreigd worden en je bedreigd voelen.
Ik denk dat het bij bedreigingen vaak gaat over angst die degene die een ander bedreigt zelf heeft. Bijvoorbeeld bij de komst van azc’s vragen mensen zich dingen af als: Wie komt er, wat gaat dat betekenen voor mijn gemeente, komen er hier ook vechtpartijen, wat brengen die mensen voor emotionele bagage mee, passen ze zich wel aan, pikken ze straks onze banen in? Veel mensen weten niet wat ze te wachten staat en dat maakt ze angstig. Of ze denken het wel te weten, maar zijn er diep van binnen bang voor.
Bedreiger en bedreigde
Angst hebben voor veranderingen of voor gevolgen van een situatie is één, overgaan tot bedreiging gaat een stap verder. Hoe kan het dat onvrede (over welk thema dan ook) zich uit in concrete bedreigingen? Wat maakt dat iemand die grens over gaat? Ik denk dat onvrede een bedreiging wordt als een persoon zich als een kat in het nauw voelt en geen mogelijkheid meer ziet om er op een normale manier een mening over te uiten.
Dit kan te maken hebben met dat mensen zich niet gehoord of serieus genomen voelen. Daarbij denk ik dat degene die iemand anders bedreigt gelooft een statement te moeten maken om de ernst aan te geven. Hij doet dit door de in zijn ogen verantwoordelijke persoon te bedreigen. Wat je ook ziet is dat mensen die het niet goed kunnen verwoorden dan maar gaan dreigen. Mensen die het niet kunnen of willen snappen gaan om zich heen slaan. Er kan dus een vorm van machteloosheid aan ten grondslag liggen.
Naast degene die de bedreiging uit, is er de bedreigde. Ik denk dat iemand die een ander bedreigt in veel gevallen niet door heeft wat de gevolgen zijn voor de bedreigde persoon. ‘Het zijn toch maar woorden’, is hierbij een veel gehoord argument van de kant van de bedreiger. Terwijl de lading die bij die woorden hoort voor de bedreigde heel groot kan zijn. Ik zie in mijn praktijk dat emotionele bedreiging soms heftiger is dan fysieke bedreiging, wat betreft de littekens die het achter laat.
Fotocredit:
Katie Tegtmeyer
Flickr Creative Commons
Emotionele- en fysieke bedreiging
Fysieke bedreiging
Bij fysieke bedreiging gaat het over de dreiging dat je fysiek letsel kunt oplopen. Je denkt bijvoorbeeld geslagen te kunnen worden en voelt je daardoor fysiek klein en gedomineerd. In geval van een doodsbedreiging wordt rechtstreeks geappeleerd aan de bij ieder mens aanwezige doodsangst. Bij emotionele dreiging gaat het om een meer subtiele dreiging en maakt het ook uit hoe iemand zelf in elkaar zit of het voelt als dreiging of niet. Daarbij gaat het ook over zich gekleineerd of gekwetst voelen en onrespectvol benaderd worden. De dreiging zit meestal naast verbaal ook in de non-verbale houding van degene die bedreigt.
Op het moment dat je de dader erop zou aanspreken kan die zeggen: ‘Dat is niet wat ik heb gezegd, zo bedoelde ik het niet.’ Waardoor het slachtoffer zich nog kleiner en kwetsbaarder voelt. Hoe iemand die de dreiging voelt er zelf mee omgaat en de dreiging ervaart kan dus ook een deel van het probleem zijn. Een weerbaar persoon die dingen makkelijk van zich af laat glijden is over het algemeen minder gevoelig voor emotionele bedreiging. Ook iemand die vooral ‘in zijn hoofd zit’ zal de dreiging misschien niet meteen als dreiging oppakken. Heb je negatieve ervaringen gehad met kleineren, pesten, (emotionele) mishandeling dan zul je gevoeliger zijn voor het ervaren van emotionele dreiging.
Emotionele bedreiging
Emotionele dreiging kan eenmalig of sporadisch voorkomen. Het wordt emotionele mishandeling als de dreiging blijft of als de dreiging ook echt concrete vormen krijgt. Dus als de dader moedwillig de ander naar beneden haalt en dat niet eenmalig doet als een verkeerde grap, maar echt uit is op de ander structureel kwetsen. Je ziet vaak bij daders dat ze heel langzaam de zwakke plekken weten op te sporen en daar dus keer op keer op in weten te gaan. Dit maakt dat de dreiging overgaat in mishandeling, want elke keer op een zwakke plek geraakt worden maakt dat die zwakke plek steeds meer beurs wordt. Tot het een wond is die niet meer zomaar geneest.
Impact van dreiging
Ik denk dat elke dreiging impact kan hebben. In de meeste gevallen geldt: Hoe meer dreiging, hoe groter de impact. Maar daar speelt het karakter van de bedreigde zeker een rol in. Heb je van nature een naïeve kijk op de wereld dan zul je gevaar niet snel herkennen en je minder snel bedreigd voelen. Ben je van nature al voorzichtig en heb je jong geleerd gevaar te zien, zul je je sneller bedreigd voelen. Ouders die overal impulsief instappen krijgen ook eerder kinderen die impulsief ergens instappen en worden pas geconfronteerd met gevaar als ze het ook zien of meemaken. Als je opgroeit in oorlogsgebied of in een gezin waar er geen emotionele- of fysieke veiligheid is, dan leer je de wereld ook als gevaarlijk te bestempelen. Deze mensen zullen ongeacht hun karakter beduchter zijn op gevaar.
Iedereen ziet dreiging anders
Of je je fysiek bedreigt voelt hangt af van je eigen fysieke weerbaarheid, welke dreiging er is, of de dreiging van één of meerdere mensen komt en in welke omgeving de dreiging speelt. Hoe mensen ermee omgaan verschilt van persoon tot persoon. Ik ken verhalen van mensen die zich in hun eigen huis weerbaar voelden maar die juist na een ervaring van een inbraak veel banger zijn geworden. Of mensen die in een onbekende omgeving denken dit gaat me niet gebeuren dus kom maar op, tegenover mensen die juist veel meer op hun hoede zijn als ze op een onbekende plek zijn. Het gaat er om hoe veilig en weerbaar je je bij jezelf voelt.
Voor mensen die door iedereen aardig gevonden willen worden is alles wat voelt als gekwetst worden of niet gezien worden als een persoonlijk afwijzing en dus als emotionele dreiging. Mensen die daarin vooral gevoelig zijn voor de mening van hun directe omgeving kunnen de mening van een onbekende makkelijker laten afvloeien. Mensen die erg egocentrisch zijn leggen de oordelen van een ander terug bij diegene en houden zo alle mogelijke krenking buiten zichzelf. Op emotionele dreiging vallen ze terug aan.
Het is dus persoonsafhankelijk of iets je raakt of niet. Veel mensen faken dat ook, die doen alsof het ze niet raakt. Terwijl het ook menselijk is om raakbaar te zijn, anders ben je een robot. Dus iemand die zegt nooit geraakt te worden of dat het hem niets kan schelen, is of zo goed in alles buiten houden (en heeft dus weinig emotionele basis) of heel goed in een masker opzetten en piekert alleen als hij alleen is.
Omgaan met dreiging
Weerbaarheid bij dreiging kun je tot op zekere hoogte trainen. Als er echter eerder littekens zijn ontstaan, dan kun je die niet wegnemen. Het is een kwestie van leren aanvaarden van je eerdere nare ervaringen en kijken wat er naast het litteken verder nog is. Maar ook als je geen littekens hebt en in basis wat gevoelig bent, ben je sneller raakbaar. Wat wel kan veranderen is hoe je zelf oordeelt over deze raakbaarheid en hoe je weerbaarder wordt tegen geraakt worden.
Meer lezen en kijken:
Interessant boek over geraakt durven worden.
Goed filmpje over wat je zou doen als je dreiging bij een ander ziet.
Onder invloed van terroristische dreiging leven we constant in Yellowland.