‘De feestdagen’ zijn een begrip. Doordat veel mensen er wat van vinden is er ruim aandacht voor. Bladen en reclames triggeren je om de feestdagen belangrijk te vinden. We houden van controle, overzicht en duidelijkheid en denken daarom graag in kant- en klare tips of lijstjes. Zo maakt Cosmopolitan je met een feestnummer ‘in 31 dagen partyready’ en Elle brengt je ’62 pagina’s winterlooks en feestkleren’. Wil je ‘zonder gekibbel aan de kalkoen’? Lees dan Viva.
Ook jij moet natuurlijk plannen hebben gemaakt, want waag het eens eenzaam of alleen te zijn met de feestdagen, dat is zielig. Vanuit allerlei invalshoeken wordt de nadruk gelegd op samen zijn, cadeaus geven en laten zien hoe het hoort. Daar zijn wij mensen gevoelig voor. Je plannen moeten bovendien geweldig zijn. Zo maar wat doen zonder groots bezig te zijn, daarmee voldoe je niet.
De eenzamen onder ons hebben het ‘geluk’ dat er in onze 24-uurs economie altijd wat te doen is. Als je niet alleen wilt zitten, zoek je een activiteit waarbij je andere mensen kunt zien. Wil je wat voor iemand doen, dan zijn er genoeg vrijwilligers nodig bij de voedselbank of vluchtelingenopvang. In het verzorgingstehuis zitten altijd wel een paar eenzame ouderen. Kun je je prima alleen vermaken, voel je dan vooral niet zielig, draag met verve dat je alleen bent, doe waar je zin in hebt en zie het als een gewone dag. Waarschijnlijk komen er weinig mensen met een vraag waar je geen zin in hebt, want iedereen zit vast en jij bent vrij, hoe heerlijk is dat?
Wel of geen zin in de feestdagen
Veel mensen zijn juist niet alleen met de feestdagen. Het organiseren van dit samenzijn vergt nog wel wat moeite. De periode in aanloop naar de Kerst is druk geweest op het werk. De dagen zijn korter, mensen zijn toe aan rust. Ze willen graag zelf bepalen hoe ze hun tijd indelen. Dat valt met Kerstmis niet mee, doordat het op vaste dagen valt en het dan dus ook moet gebeuren. Veel gezinnen houden naar mijn idee vast aan eerste Kerstdag vieren met de ene ouders en tweede Kerstdag met de andere ouders. Zeker bij gescheiden gezinnen en bij gezinnen met meer kinderen moet iedereen maar net tegelijkertijd kunnen. Het hele gebeuren plannen vraagt talent en voor sommige mensen is dit plannen op zich al iets om tegenop te zien.
Mensen die geen zin hebben in de feestdagen worden gedwongen om uit hun comfortzone te komen. Ze hebben vaak het idee dat het allemaal geweldig moet zijn. Iedereen is opgedirkt en doet maar ‘geforceerd’ leuk. Deze groep ziet het als ‘moeten’ en ‘gedoe’ en heeft er vaak stressvolle ideeën over. Onder hen bevinden zich pleasers, perfectionisten, angsthazen en non-conformisten. Andere mensen kijken juist erg uit naar de feestdagen. Zij zien het als een rijk moment met familie, lekker eten en tijd voor elkaar. Ze beschouwen het oprecht als gezellig en fijn. In deze groep zitten levensgenieters, socialen en loslaters.
Ikzelf verwacht dit jaar een vrij relaxte Kerst en Oud & Nieuw. Toch heb ik in het verleden best wel eens stress gehad van het iedereen tevreden willen houden, zoals mijn ouders, schoonouders, partner en kind. Er zijn zoveel verschillende wensen en behoeften. Ik probeerde het iedereen naar de zin te maken en vergat mezelf. Als je niet oppast ga je daardoor over je eigen grenzen heen.
Januari dip
In mijn praktijk zie ik na de feestdagen zowel bij de individuele- als relatietherapie een toename van de vraag. Mensen hoopten bij te tanken tijdens de vrije dagen maar voelen zich helaas niet beter. Ze hebben geen zin om weer te beginnen met werken en voelen zich uitgeblust. Er is ruzie geweest aan de kersttafel. Over wat in het afgelopen jaar al sluimerde, moeilijkheden met eigen- of schoonfamilie, irritaties richting partner, of oververmoeidheid waardoor je niet meer relaxt kunt reageren. Vaak zijn het opgestapelde dingen. Ook de ‘moetjes’ waren een thema. Omdat de verwachtingen hoog zijn dat het leuk moest zijn, werd het vaak een stuk minder leuk.
Als vervolgens na de feestdagen alle gezellige lichtjes weg zijn en de winkels hun uitverkoop beginnen, ontstaat in januari bij sommige mensen een dip. In de DSM is er geen diagnose die is te koppelen aan deze dip, maar toch zie je bij een aantal mensen dat ze het moeilijk vinden om in deze periode positief te blijven. In januari is iedereen een beetje klaar met de sociale verplichtingen en is het letterlijk en figuurlijk een stuk donkerder. Het nieuwe jaar met nieuwe voornemens is begonnen.
Veel mensen keken rond Oud en Nieuw terug naar het afgelopen jaar. Dat roept vragen op als ‘heb ik het goed gedaan?’ en ‘wat moet en wil ik dit jaar anders doen?’ Een nieuw jaar is voor veel mensen echt een nieuw begin. Dat vraagt om plannen maken en er vol tegen aan gaan. Denk aan hoe er in het bedrijfsleven nieuwe contracten gaan lopen, budgetten en targets opnieuw worden vastgesteld. Het is een fase van de zaken op scherp zetten en dat doen we zelf ook met afsluiten en weer starten. Mensen zijn controlewezens en brengen door zo’n begin en eind ook structuur aan in hun leven. Er ontstaan voornemens om zaken echt eens aan te pakken.
Voornemens
Men ‘moet’ nu dus wat waarmaken en begint vol goede moed aan een nieuw plan of voornemen. Bij de eerste of tweede tegenslag zwakt het enthousiasme bij sommige mensen al wat af. Vervolgens ontstaat uitstel en na uitstel volgt afstel. Ook zetten mensen soms te hoog in of juist te laag. Hierdoor komt het in bepaalde gevallen niet van de grond. Hoe snel dat gebeurt is per voornemen verschillend. Het is ook de vraag of mensen zich realiseren wat een voornemen betekent en of ze zich ook committeren aan dat voornemen. Als mensen bijvoorbeeld eigenlijk niet willen stoppen met roken en het vooral als voornemen stellen zonder commitment, is het gedoemd te mislukken.
Er zijn voor mij een aantal herkenbare types, die verschillend omgaan met goede voornemens. De uitstellers bijvoorbeeld beginnen niet echt met het uitvoeren van hun voornemen en zeggen al snel ‘ach, het is toch niet gelukt, laat maar’. Perfectionisten leggen de lat eigenlijk te hoog. Als er wat tegenvalt worden ze geconfronteerd met hun falen en stoppen ze. Analisten weten vaak precies waarom het wel of juist niet lukt, maar maken geen commitment aan het voornemen zelf. Levensgenieters richten zich meer op het bourgondische leven dan dat ze echt commitment maken aan gezonder leven. Doorzetters commiteren zich juist wel en houden het meestal ook echt vol. Controlfreaks doen er nog een schepje bovenop, zij kunnen pas echt loslaten als de missie is volbracht.
Bij welke categorie je ook hoort en wat je voornemens ook zijn, ik wens je er succes mee!
Ik wil bovendien iedereen graag bedanken voor het afgelopen jaar en alvast van harte welkom heten in het nieuwe jaar!
Credit:
Fireworks
10000dingen
Tot slot, mijn tiplijstjes:
Kerst
* probeer juist eens het weekend ervoor of erna te bekijken als optie om samen te zijn
* ga niet alleen maar passief zitten, ga bij voorkeur ook iets actiefs doen
* durf buiten de box te denken en juist wat anders dan anders te doen
* als je koken leuk vindt prima om in de keuken te staan, heb je er een hekel aan kwel je zelf niet
* zoek naast verplichtingen ook dingen op die je energie geven
* uit niet al je frustraties van het jaar aan de kersttafel, ga je ook niet krampachtig in zitten houden
* denk ook aan wat jij wilt en kijk of je daar ruimte voor kunt maken
* durf nee te zeggen
Januari
* rust uit van de hectiek van de decembermaand, durf introvert en extravert opladen te combineren
* doe na alle verplichtingen iets wat vooral jij graag wilt
* bedank ook in januari de mensen nog voor het afgelopen jaar, sluit niet te hard af
* maak alleen voornemens als je er ook aan wilt committeren
* stel haalbare kleine doelen, het liefst met tussentijdse doelen zodat je ook iets kunt halen
* ga veel naar buiten, ook al is het koud en vies weer we hebben licht nodig
* maak je huis extra gezellig met kaarsen en andere dingen als je kerstspul uit huis is
* wacht niet op het voorjaar, zet de verwarming wat hoger
* ga niet meteen op dieet, lijnen kan ook in maart