Arbeidsconflicten en crisis

Waar mensen samenwerken, zijn conflicten onvermijdelijk. Sociale conflicten, machtsconflicten of taakinhoudelijke conflicten; ze komen op elke werkvloer voor. Sinds het begin van de kredietcrisis in 2008 melden juridische dienstverleners een enorme toename van het aantal conflicten tussen werkgevers en werknemers. Waardoor komt dit precies? Is de aard van de conflicten bijvoorbeeld veranderd, waardoor die sneller escaleren?

Het ligt voor de hand dat tijdens een economische crisis irritaties sneller uit de hand lopen. Hoge werkdruk, stress en onzekerheid over de toekomst zijn allemaal factoren die spanningen kunnen veroorzaken, en juist in economisch zware tijden spelen deze factoren een grotere rol. Daardoor is de kans groter dat een conflict escaleert.

Soorten arbeidsconflicten

Vooral het aantal conflicten tussen werkgevers en werknemers is de laatste jaren enorm gegroeid. Dit blijkt uit cijfers van juridisch dienstverlener Arag, die sinds het uitbreken van de crisis een stijging ziet van 60% in het aantal arbeidszaken, volgens NRC Handelsblad. De zes meest voorkomende arbeidsconflicten zijn:

1.     Reorganisatie

Reorganisaties brengen spanning en miscommunicatie met zich mee. De onzekerheid bij werknemers of ze hun baan wel zullen behouden, legt grote druk op de relatie tussen hen en het bedrijf.

2.     Verstoorde arbeidsrelatie

Door de crisis zijn zowel de werknemer als werkgever extra gevoelig. Een bedrijf moet het hoofd boven water houden, een werknemer raakt misschien zijn baan kwijt. De meest voorkomende grondslag van een verstoorde arbeidsrelatie is miscommunicatie.

3.     Ontslag op staande voet

Ontslag op staande voet is meestal het gevolg van diefstal of verduistering. Het aantal zaken waar dat speelt is ook toegenomen. Sommige mensen kunnen niet meer rondkomen en zien de oplossing in het nemen van ‘een extraatje’ van het bedrijf. Ook zijn bedrijven sneller geneigd om mensen zo op het moment zelf te ontslaan, omdat dit sneller en goedkoper is.

4.     Disfunctioneren

Werknemers worden geacht steeds efficiënter te presteren. Veel bedrijven voeren nu ook vaker functioneringsgesprekken en geven meer waarschuwingen, wat niet altijd bevorderlijk is voor de relatie.

5.     Re-integratie

Door de crisis is re-integratie voor werkgevers vaak minder makkelijk op te brengen. Niet alle werkgevers kunnen die twee jaar loondoorbetaling dragen en zitten er daardoor meer bovenop. Een werknemer kan daardoor het gevoel krijgen dat hij onder druk wordt gezet, wat voor een gespannen sfeer kan zorgen.

6.     Loonachterstand uit onmacht

De meeste conflicten gaan over niet uitbetaald loon, bijvoorbeeld omdat bedrijven daar geen geld meer voor hebben. Bedrijven kijken waar ze kunnen korten, en omgekeerd kijken werknemers scherper naar hun cao en arbeidsvoorwaarden dan voorheen.

Pesten

Het aantal pesterijen op de werkvloer is de laatste jaren ook toegenomen. De Britse vakbond Union meldt een verdubbeling van het aantal pesterijen op de werkvloer ten opzichte van 10 jaar geleden, volgens de Britse krant The Guardian. Deskundigen geven aan dat de stijging te wijten is aan de slechte economie. Meer druk vanuit het management, meer concurrentie op de werkvloer en ontslagdreiging zijn de meest waarschijnlijke veroorzakers van de toenemende pesterijen. Ook blijkt dat bazen soms bewust treiteren om mensen eruit te werken en zo in de kosten te snijden.

Juridische geschillen

Toegenomen spanningen als gevolg van de crisis zorgen dus voor meer conflicten tussen werknemers onderling, maar met name tussen werkgevers en werknemers. Er wordt vaker juridisch advies ingewonnen bij adviesbureaus, en daarbij gaat het vooral over ontslag, werkgevers die geen loon meer uitbetalen of die een salarisvermindering willen doordrukken.

Mediation

Bij sommige conflicten, zoals een werknemer die geen loon meer krijgt uitbetaald, is het belangrijk dat er een juridische uitspraak komt. In zulke gevallen is het beter om een advocaat in te schakelen. Bij veel andere conflicten is bemiddeling een veel geschiktere manier. In eerste instantie is het een taak van het management om te proberen een conflict op te lossen, maar als dit niet lukt kan er een mediator worden ingeschakeld. Bij mediation gaat het niet om het gelijk hebben, maar om het vinden van een oplossing die voor beide partijen aanvaardbaar is. Op basis van belangen kan er dan een oplossing gevonden worden die in wederzijds belang is. Zo kunnen twee partijen zoals een werkgever en werknemer, buiten het hebben van gelijk om, toch een oplossing vinden voor het probleem.